Umetnice u okviru 'Novih umetničkih praksi' i u kanonu jugoslovenskog modrenizma

Nova galerija vizuelnih umetnosti Krunska 60, Vračar, Beograd Četvrtak, 5. mart 2020. u 18h Umetnice i 'Nove umetničke prakse' Izlagač i moderator: Stevan Vuković

Vlasta Delimar u retrospekciji, u lokalu

Umetnice u okviru 'Novih umetničkih praksi' Marta 1981, pojavio se ženski broj fanzina Maj 75, koji je u Zagrebu izdavala Grupa šestorice autora, i za to je bila zaslužna Vlasta Delimar. Kako to uvodnik kaže, "Maj 75-F rađen je sa tendencijom da se na jednom mjestu prezentiraju radovi žena umjetnica čiji se rad može staviti unutar problematike tzv. Nove umjetničke prakse". Imenima, to su bile: Breda Beban, Rada Čupić, Sanja Iveković, Jasna Jurum, Vesna Miksić, Vesna Pokas, Bogdanka Poznanović, Duba Sambolec, Edita Schubert, Branka Stanković, Iris Vučemilović, i sama Vlasta, koja se tu nije potpisala kao urednica, već je to kasnije sebi atribuirala, u katalogu izložbe Vlasta Delimar: To sam ja, koja je održana u Muzeju suvremene umjetnosti u Zagrebu 2014. Pregledavanje i kontekstualizovanje tog fanzina (na primer u odnosu na feminističku konferenciju Drug-ca Žena, održanu u SKC Beograd tri godine pre toga) biće povod da pričamo o sledećim temama: Šta su to bile Nove um(j)etničke prakse i šta su one promenile u lokalnom kanonu vizuelnih umetnosti?,  Kako su se one odnosile prema postojećim institucijama umetnosti i praksama umetnosti socijalističkog esteticizma? Kakva je bila pozicija umetnica u okviru njih, i da li su uspele da politizuju pitanje rodnih razlika? Marina Abramović u retrospekciji, u lokalu

Osvrnućemo se i na institucionalne okvire koji su omogućili i decenijske izložbe, koje su prikazivale parale umetnosti u Jugoslaviji sa internacionalnim pokretima i pravcima, te i na neku vrstu iskoraka koji su činile Nove umetničke prakse. To je prevashodno Moderne galerija, osnovana 17. juna 1958, koja je vremenom prerasla u Muzej savremene umetnosti u Beogradu (usvajanjem rešenja Saveta Moderne galerije od 22. marta 1965, uz odobrenje Skuštine grada, naziv Moderne galerije promenjen je u Muzej savremene umetnosti), i počela sa radom u novoj zgradi na Ušću, u neposrednoj blizini zgrade Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije. Tu je započela i kanonizacija jugoslovenske moderne, kroz decenijske izložbe, medijski specifične izložbe o istoriji grafike, slikarstva i skulpture u Jugoslaviji, i retrospektivne izložbe onih autora i autorki koji su proglašeni nosiocima modernizma. Skoro paralelno sa tim počlela je i priprema pregleda aktualne neaovangardne umetnosti, koja je inaugurisana izložbom Nova umjetnička praksa 1966-1978, održanom u Galeriji suvremene umjetnosti u Zagrebu 1978, i na lokalnom uzorku potvrđena izložbom Nova umetnost u Srbiji, pojedinci, grupe, pojave, 1970-1980, održanom u MSUB 1983. godine. Pitanje kojim ćemo se ovog puta baviti je kakav je bio položaj umetnica u okviru tih izložbi, i njima inaugurisanih kanona, te kako je taj proces tekao u okviru značajnih međunarodnih izložbi, što samostalnih, što grupnih.